Faleminderit, zonja Presidente,

Falënderojmë PSSP Abarry për prezantimin e tij, për ofertat e mira që ka ofruar që nga marrja e postit të tij, dhe e inkurajojmë që të vazhdojë të punojë ngushtë me misionet e tjera të OKB-së në rajon. Falenderojmë gjithashtu ambasadoren Verissimo dhe znj. Tamoifo për informimet e tyre.

Tani do të përqendrohem në tre çështje kryesore:

Së pari, zhvillimet politike: Ndërsa ne e pranojmë se është arritur njëfarë progresi, ende mbeten disa sfida. Shqipëria mirëpret masat që Autoritetet Kalimtare në Çad morën për të ulur tensionet pas protestave vdekjeprurëse të tetorit 2022 dhe u bën thirrje atyre të vazhdojnë të mbështesin dhe mbrojnë të gjitha të drejtat e njeriut. Për referendumin kushtetues dhe kthimin eventual në rendin kushtetues, është e rëndësishme që të gjitha palët të ndjekin dialogun konstruktiv.

Ruajtja e arritjeve demokratike të arritura në të gjithë rajonin kërkon përpjekje të vazhdueshme në mbrojtjen e hapësirës qytetare, të drejtave të njeriut dhe sigurimin e llogaridhënies. Në këtë drejtim, situata politike në Republikën e Afrikës Qendrore mbetet shqetësuese, me shkelje të të drejtave të njeriut dhe ligjit humanitar të kryera nga të gjitha palët, duke përfshirë edhe grupin Wagner. Në të njëjtën kohë, pengesat ndaj mandatit të MINUSCA-s janë të papranueshme dhe SOFA duhet të respektohet plotësisht.

Për sa i përket Sao Tome dhe Principe, ne mirëpresim hetimet dhe masat e autoriteteve pas torturës dhe vdekjes së individëve të ndaluar që nga ngjarjet e 25 nëntorit.

Së dyti, zhvillimet e sigurisë: Pavarësisht përpjekjeve kombëtare dhe rajonale, aktivitetet e grupeve të armatosura në rajon vazhdojnë. Operacionet e kryera nga Task Forca e Përbashkët Shumëkombëshe në Rajonin e Largët të Veriut të Kamerunit dhe pellgun më të gjerë të Liqenit Çad kanë bashkuar Kamerunin dhe fqinjët e tij në luftën kundër Boko Haram dhe grupeve të tjera terroriste. Edhe pse një zhvillim pozitiv, Forca nuk mund t’i japë fund aktiviteteve të dhunshme të grupeve ekstremiste në rajon nëse shfrytëzimi i burimeve, rekrutimi ose propaganda e tyre si alternativë ndaj dobësive shtetërore nuk kontrollohet.

Shqipëria pranon veprimet inkurajuese të Kamerunit në adresimin e krizës në rajonet veriperëndimore dhe jugperëndimore. Megjithatë, ne mbetemi të shqetësuar për ndikimin humanitar dhe shkeljet e të drejtave të njeriut. Është thelbësore që operacionet humanitare të shkojnë pa pengesa. Zgjidhja e këtij konflikti duhet të jetë në pronësi kombëtare dhe të mbështetet siç duhet, siç kërkohet nga partnerët ndërkombëtarë. Si i tillë, ne inkurajojmë Qeverinë që të nxisë një mjedis politik që mundëson pjesëmarrje dhe pajtim më të gjerë politik.

Së treti, zhvillimet rajonale: Shqipëria ndan shqetësimet se përshkallëzimi alarmant i dhunës në Sudan është një faktor destabilizues në një rajon tashmë jashtëzakonisht të brishtë. Sfidat në kufijtë midis Sudanit, Çadit dhe CAR duhet të adresohen me dialog të vazhdueshëm dhe një koordinim të zgjeruar rajonal.

Kjo më çon në pikën tjetër: ndryshimi i klimës mbetet shtytësi themelor, i heshtur i konfliktit dhe vështirësive në rajon. Përmbytjet masive, zhvendosjet dhe përkeqësimi i tensioneve ndërkomunale kërkojnë zgjidhje kolektive për të zhvilluar kapacitetet kundër ndryshimeve klimatike.

Ne përgëzojmë fuqimisht angazhimin e vazhdueshëm të UNOCA-s në nënvizimin e implikimit të ndryshimeve klimatike, si dhe bashkëpunimin e saj me ECCAS për të promovuar përpjekjet e përbashkëta për paqen dhe sigurinë në Afrikën Qendrore. Në përfundim, ne mendojmë se Këshilli i Sigurimit duhet të jetë i bashkuar në mbështetjen e tij për rajonin dhe për Zyrën dhe të miratojë një PRST në këtë drejtim.

Faleminderit.